عادات آموخته می‌شوند، پس می‌توانید آن‌ها را فراموش کنید. هر چیزی که قابل یادگیری است قابل فراموش کردن نیز هست. اگر می‌خواهید زندگی خود را به مسیر جدیدی هدایت کنید، ابتدا باید لنگر عادات بد که باعث غرق شدنتان می‌شود را بیرون بیاورید. کلید کار این است که هدفتان را آنقدر بزرگ و ارزشمند انتخاب کنید تا بر تمایل شما به لذت سریع غلبه کند. برای این کار به برنامه‌ای جدید نیاز دارید. موارد زیر بازی را به نفع شما تغییر می‌دهند.
۱- اسلحه لازم را مشخص کنید
به فهرست عادات‌های بد خود نگاه کنید. سلاح‌های نابودی هر عادت را مشخص کنید. چهار کلمه بزرگ چه کسی، چه چیزی، کجا و کی زیربنای عادات بد هستند. برای مثال:
آیا احتمال دارد که در حضور دیگران در خوردن غذا زیاده‌روی کنید؟
آیا زمان خاصی از روز وجود دارد که احساس کنید حتما باید چیزی شیرین بخورید؟
چه احساساتی بدترین عادات شما از جمله استرس، خستگی، عصبانیت، عصبی بودن و کلافگی را بیدار می‌کنند؟
چه زمانی این احساسات را تجربه می‌کنید؟ با چه کسی هستید؟ کجا هستید و چه می‌کنید؟
چه شرایطی عادات بد شما را ظاهر می‌کنند؟ هنگام رانندگی، هنگام ملاقات با پدر شوهر یا مادر شوهر؟ همایش‌ها؟ نشست‌های اجتماعی؟ احساس ناامنی فیزیکی؟ سررسیدکارها؟
کارهای روزمره خود را با دقت بیشتری بررسی کنید. معمولا هنگام بیدار شدن درباره چه چیزی فکر می‌کنید؟ وقتی پس از یک روز طولانی کاری به خانه برمی‌گردید، چطور؟
دوباره دفترچه‌تان را درآورید و اسلحه‌هایتان را بنویسید. فقط همین کار ساده آگاهی شما را به شدت افزایش می‌دهد. اما این همه داستان نیست، زیرا همانطور که پیش‌تر بحث کردیم، افزایش آگاهی درباره یک عادت بد از بین بردن آن کافی نیست.
۲- خانه تکانی
اگر می‌خواهید قهوه را ترک کنید، قهوه ساز را جمع کرده و کناری بگذارید و قوطی قهوه را به همسایه‌تان هدیه بدهید. اگر سعی می‌کنید هزینه‌ها را کاهش دهید، همه تبلیغاتی که به ایمیل یا تلفن همراهتان می‌آید را مسدود کنید. اگر می‌خواهید تغذیه سالم‌تری داشته باشید، کابینت‌ها را از همه تنقلات خالی کنید. این به سود همه اعضای خانواده است. از دست همه چیزهایی که عادات بدتان را فعال می‌کنند، خلاص شوید.
۳- جایگزین کنید
دوباره به فهرست عادات بدتان نگاهی بیندازید. چطور می‌توانید آن‌ها را به گونه‌ای تغییر دهید که تا این حد مضر نباشند؟ آیا می‌توانید آن‌ها را با عادات سالم‌تری جایگزین کرده یا همه را دور بریزید؟
بعضی‌ها علاقه دارند که بعد از غذا حتما شیرینی بخورند، اما می‌توانید یک شیرینی پر کالری خامه‌ای را با یک شیرینی کم کالری مثل توت جایگزین کنید.
دوستم عادت داشت که هنگام تماشای تلویزیون تنقلات چرب و شور بخورد. مثلا بدون اینکه متوجه باشد یک پاکت بزرگ چیپس می‌خورد. سپس فهمید چیزی که از آن لذت می‌برد صدای خش خش چیپس زیر دندان است. او تصمیم گرفت که این عادت بد خود را با خوردن هویج و میوه‌ها جایگزین کند. او همان احساس خوشایند را داشت و تغذیه‌اش سالم بود.
فردی عادت داشت که هر روز ۷ تا ۸ لیوان نوشابه بخورد. او به جای آن شربت آبلیمو، آب لیمو‌شیرین یا آب پرتغال تازه را امتحان کرد. پس از مدتی فهمید که هیچ نیازی به آبمیوه ندارد و به جای آن فقط آب می‌نوشید.
این کار را تمرین کنید تا ببینید می توانید چه رفتارهایی را جایگزین کرده، حذف کنید یا از بین ببرید.
۴- آسان سازی
بعضی‌ها وقت میخواهند وارد استخر شوند این کار را تدریجی انجام می‌دهند. قبل از اینکه به طور کامل در آب فرو روند اول تا زانو در آب می‌روند، سپس کم‌کم وارد آب می‌شوند. برخی دیگر می‌دوند و در آب شیرجه می‌زنند. نمی‌توان گفت کدام بهتر است ولی در مورد عادت ها گزینه اول شاید مناسب‌تر باشد. شاید بهتر باشد برای از بین بردن بعضی عادات مزمن و ریشه‌دار خود گام‌های کوچکی بردارید تا کار را ساده کرده و به تدریج آن‌ها را از بین ببرید. شاید دهه‌ها این عادت را تکرار و تقویت کرده‌اید، پس بهتر است به خودتان فرصت دهید تا آن‌ها را کم‌کم و گام به گام از بین ببرند.
۵- میان آن بپرید
همه افراد مانند هم نیستند. بعضی محققان دریافته‌اند که تغییر شیوه زندگی برخی افراد زمانی ساده‌تر می‌شود که تعداد زیادی از عادت‌های بد را به یکباره تغییر دهند. برای مثال می‌توان با نخوردن غذاهای پرچرب، ورزش بیشر، پیاده‌روی و استفاده کمتر از اتومبیل به علاوه استفاده از تکنیک‌های کاهش اضطراب خطر ابتلا به بیماری‌هی قلبی را کاهش داد. شما هم باید استراتژی مناسب خودتان را بیابید.
شاید تغییر ناگهانی یک عادت بد در کوتاه مدت مشقت‌بار یا بسیار سخت به نظر آید. اما به محض اینکه بدن از طریق فرایندی به نام تعادل حیاتی با محیط متغییر سازگار شود، کار بسیار ساده‌تر می‌شود و معمولا می‌توانیم خود را از نظر فیزیکی و روانی بسیار سریع با شرایط جدید تطبیق دهیم.
گاهی ورود آرام و محتاطانه جواب نمی‌دهد. باید به درون استخر بپرید. در مورد هر عادت بهتر است از خودتان بپرسید«کجا می‌توانم آرام وارد شوم و کجا باید آن گام پرشی بلند را بردارم؟»
یک عیب را کنترل کنید
پیشنهاد نمی‌کنیم همه عادات‌های منفی زندگی‌تان را یکباره حذف کنید. بهتر است هر ماه یک عادت بد را انتخاب کرده و ۳۰ روز کاری روی آن کار کنید، مثلا به جای نوشابه آب بنوشید. اگر تحمل این ۳۰ روز برایتان دشوار بود، مطمئن باشید عادتی را یافته‌اید که ارزش حذف شدن از زندگی‌تان را دارد.
منبع: شکستن مرزهای موفقیت – ژان بقوسیان – امیرضا ثابت