سلام
در مقاله پیش با “توجه” که یکی از مهمترین عوامل در یادگیری و به خاطرسپاری بود آشنا شدیم.
اکنون می خواهیم به ادامه بررسی حافظه بپردازیم تا بهتر بتوانیم از این نعمت خدادادی استفاده کنیم.
آشنایی با حافظه:
محرک های محیطی (نور، صدا، تصویر و . . .) به وسیله ی گیرنده های حسی مختلف (مانند چشم و گوش و پوست و . . .) دریافت می شوند و برای مدت بسیار کوتاهی، در حدود ۱ تا ۳ ثانیه، در حافظه ی حسی (که یکی از انواع حافظه در انسان است) ذخیره می شوند؛ بخشی از این اطلاعات که مورد “توجه” قرار گیرند، ادراک می شوند و به صورت الگوهای تصویر ذهنی، صداها و یا معانی به رمز در می آیند و به حافظه ی کوتاه مدت انتقال می یابند.
اطلاعاتی که به حافظه ی کوتاه مدت منتقل شده اند حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حافظه باقی می مانند.
قسمتی از این اطلاعات که با اطلاعات یادگرفته شده ی قبلی ارتباط برقرار کنند به حافظه ی دراز مدت انتقال می یابند و مابقی اطلاعات جایشان را به اطلاعات تازه می دهند.
اکنون می توانید نقش بسیار مهم “توجه” و گوش دادن و مطالعه فعال را در به خاطرسپاری موثر متوجه شوید.
در واقع هرچه توجه شما هنگام تدریس دبیر بیشتر باشد و در فعالیت تحصیل (چه هنگام تدریس دبیر و چه در هنگام مطالعه) مشارکت فعال تری داشته باشید، میزان یادگیری شما به طرز چشمگیری افزایش خواهد داشت.
ضمیمه:
ظرفیت حافظه ی کوتاه مدت تنها ۲±۷ ماده است. مثل این است که بگوییم ظرفیت کارت حافظه ای ۲±۷ بیت است.
یعنی ما می توانیم یک شماره تلفن هشت رقمی را تا زمان شماره گیری اش به خاطر بسپاریم اما نمی توانیم دو شماره تلفن هشت رقمی را حفظ کنیم. چون در این صورت لازم است ۱۶ ماده اطلاعاتی را در حافظه ی کوتاه مدتمان ذخیره کنیم.
تقطیع :
روشی است که طی آن اطلاعات را به واحد های کوچکتر قسمت می کنیم تا راحت تر در حافظه ی کوتاه مدتمان جای گیرند.
فرض کنید از شما خواسته می شود حروف ی ر و ط چ م ا ل س را حفظ کنید و پس ازچند دقیقه بازگو کنید. طبیعتا نخواهید توانست ۹ ماده ی اطلاعاتی بالا را به راحتی به خاطر بیاورد. اما اگر با استفاده از اطلاعات موجود در حافظه ی دراز مدت به یاد بیاورید که معکوس حروف بالا عبارت سلام چطوری می شود، براحتی می توانید آن ها را بازیابی کنید.
لازم است بدانید:
طبق نظر رواشناسان ظرفیت حافظه ی دراز مدت نامحدود است.
این حافظه تک تک اطلاعاتی که واردش می شود را ذخیره می کند.
گاهی ممکن است مطلبی را به خاطر نیاوریم؛ این به معنای از بین رفتن اطلاعات در حافظه ی ما نیست بلکه صرفا فرآیند بازیابی اطلاعات با مشکل مواجه شده است.
بعضی از دانشمندان با استفاده از هیپنوتیزم اقدام به مطالعه ی خاطراتی می کنند که شخص از به یادآوردن آنها ناتوان باشد و این خود معین آن است که اطلاعات در حافظه ی دراز مدت از بین نرفته اند بلکه شخص مورد نظر نمی تواند آنها را به خاطر بیاورد.
بنابراین لازمه ی یادگیری ( انتقال اطلاعات از حافظه ی کوتاه مدت به حافظه ی دراز مدت) رمزگردانی مناسب اطلاعات است.
اردلان تحیری