اضطراب امتحان

اضطراب امتحان

منظور از اضطراب نوعی حالت هیجانی نا خو شایند و مبهم است که با پریشانی و دلهره همراه است . هنگامی که دانش آموز نسبت به کارآمدی توانایی واستعداد خود در شرایط امتحان دچار نگرانی و تردید می شود می توان از اضطراب امتحان سخن گفت .

 عوامل موثردرایجاداضطراب امتحان:

مهمترین عوامل ایجادکننده اضطراب امتحان به شرح زیراست:

1-عدم آمادگی کافی برای امتحان:

می تواند دلایل بیشماری مانند درنظرنگرفتن وقت کافی برای مطالعه ،تاخیروتعلل درمطالعه،باعجله درس خواندن درشب امتحان،شیوه های نادرست مطالعه،مشکلات روحی وجسمی،و....راشامل شود. بي خوابي در شب امتحان، زمان نامناسب براي يادگيري، نداشتن مهارت كافي در دسته بندي و اولويت بندي اطلاعات و همچنين مهارت هاي مطالعه ضعيف

2- تجربیات منفی قبلی وافکارمنفی :

چنانچه فرد درامتحانات قبلی اش عملکرد ضعیفی داشته باشد ممکن است متوجه این نکته شود که با نزدیکتر شدن به زمان امتحان اضطرابش افزایش یافته وافکارمنفی به سراغش می آیند درنتیجه فرد به واسطه همین امرخودش رابرای شکستی دیگر آماده می کند که به این وضعیت پیشگویی کامبخش (self-fulfilling  prophecy  ) گفته می شود.

3-عوامل شخصیتی :

افراد مضطرب خودانتقادگر، کمال گرا،بدبین به آینده،وافرادی که ازشکست می ترسند ونیاز به تایید شدن دارند آمادگی بیشتری برای اضطراب امتحان دارند .

4-عوامل خانوادگی :

نگرش ها و رفتارهای والدین ،انتظارات بیش ازحد والدین،تنبیه وسرزنش،عدم تشویق وتقویت ،وضعیت اقتصادی واجتماعی ضعیف ونامناسب، مقایسه شدن با همسالان،و...باعث ایجاد اضطراب در دانش آموزان می شود.

5-نظام آموزشی حاکم بر مدارس

محیط و موقعیت امتحان ، محدویت زمان ، عدم مطالعه صحیح وکافی ، عوامل مزاحم (نور ،صدا مراقبین و……..)

6- طرز تلقی و اهمیتی که جامعه به تحصیلات و مدرک  می دهد

7-سایرعوامل:

رژیم غذایی نادرست،خستگی زیادجسمی درنتیجه خواب کم وفعالیت زیاد، عدم حضور مستمردرکلاس، بیماری جسمی، سختی دروس،عدم علاقه به تحصیل ودر نظر گرفتن عواقب بعد از امتحان، مقايسه عملكرد خود با ديگران و نيز پيش بيني شكست و عملكرد ضعيف در مورد امتحان و...نیزدرایجاداضطراب امتحان موثرندوباعث عدم تمرکزودرنتیجه عملکردتحصیلی پایین می شود.

راهکارها :

-عزت نفس : عزت نفس میزان ارزش و اعتباری است که یک فرد در زمینه های مختلف زندگی به وی‍زه خانوادگی /تحصیلی /اجتماعی/برای خود قایل است .دانش آموزان دارای عزت نفس بالا توانایی برخورد شایسته با امتحان و مشکلات آن را در خود می بینند /تحت تآثیر تغییرات محیط قرار نمی گیرند و به تواناییهای خود اطمینان دارند .وقتی دانش آموزان خود را دست کم بگیرند و به تواناییهای خود اعتماد نکنند در آنها اضطراب به وجود می آید .

-ارزیابی شناختی :اغلب دانش آموزانی که از اضطراب امتحان رنج می برند افکار منفی و غیر واقع بینانه از خود دارند و خود را آدم لایق و شایسته ای نمی دانند.هنگامی که دانش آموز امتحان می دهد داشتن احسا س و تفکر مثبت و خوش بینانه می تواند موجب موفقیت او شود .

- عدم آمادگی :  گاهی اضطراب امتحان به خا طر نداشتن آمادگی کا فی امتحا ن دهند است /به گونه ای که هر اندازه میزان آمادگی پا یین تر باشد اضطراب شدیدتر خواهد بود.

-توجه وتمرکز :دانش آموز مضطرب به علت توجه به تشویش و نگرانی خود در هنکا م امتحان به محتوای اصلی توجه کمتری می نماید واین مسا له به عملکرد پایین وی منجر می شود.

-روشها ی مطا لعه نادرست:کاهش اضطراب امتحان به تنهایی برای بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کافی نیست بلکه بطور همزمان لا زم است که عادتها وروشهای مطالعه دانش آموزان دارای اضطراب امتحان اصلا ح گردد.

-انتظارات دانش آموز:یکی از عوامل موثردرپیشرفت تحصیلی تصور وبرداشت دانش اموز از توانایی خود در هر درس  وانتظار موفقیت درآن درس است.دانش آموز دارای اضطراب امتحان به موقعیتها ی ارزیابی کننده با انتظارات بد بینانه پاسخ می دهند .

-تعمیم تجارب امتحانی گذشته به موقعیتها ی امتحا نی جدید:

موقعیتها وتجربه ها ی نا موفق قبلی وتعمیم آنها به امتحان وموقعیت فعلی دردانش آموزان ایجاد اضطراب می نماید.

-آشنا شدن دانش آموزان با جلسه امتحان ونوع آن ونحوه ی سوالات

-خيال پردازي : وقتي شما ذهن خود را پر از افكار خوشايند كنيد ديگر جایی براي اضطراب در ذهن شما باقي نمي ماند وقتي متوجه مي شويد كه نگران امتحان آتي خود هستيد ،افكار منفی خود را با رويايي آنچه كه دوست دارد جايگزين كنيد.

-موفقعيت را مجسم كنيد : اكثر ما با آرزوهاي خوب يا بد خود زندگي مي كنيم. اگر شما وقت زيادي را صرف اين كنيد كه در ذهن خود بگوييد اگر در امتحان رد شدم چه مي شود ؟ شانس شكست خود را افزايش مي دهيد. همين كه چرخه نگراني را متوقف كرديد زماني را صرف تكرار اين جمله كنيد اگر موفق شوم چه مي شود ؟ دقيق باشيد جزييات تصاوير اعمال و حتي صداها را به عنوان بخشي از تجسم خود ايجاد كنيد

-توجه خود را روي موضوع خاصي متمركز كنيد : جزييات يك نقاشي را بررسي كنيد .در مورد شاخه هاي درخت تحقيق كنيد يا به صفحه ساعت خود دقت كنيد. نتايج خود را به صورت يادداشتهاي كوچكي روي شيشه بنويسيد در خلال امتحان چند ثانيه اي به صداي چراغهاي موجود در كلاس گوش فرا دهيد ميز تحرير خود را لمس كرده و به بافت آن توجه كنيد و تمام حواس خود را روي يك نقطه متمركز كنيد . به خاطر افكار مربوط به اضطراب نگذاريد ذهن شما از فضاي داخل كلاس منحرف شود .

-خودتان را تحسين كنيد : با خودتان مثبت حرف بزنيد .بسياري از ما در اولين فرصتي كه به دست مي آوريم مي گوييم آفرين !‌تو هيچ چيز نمي داني ! حتي جواب سوال اول امتحان را هم نمي داني .خيلي از ما حتي تصور چنين رفتاري را با دوستانمان نمي كنيم اما با خود اين چنين رفتار مي كنيم .راه ديگر اين است كه خودمان را تشويق كنيم . با خود چنان رفتار كنيد كه با بهترين دوست خود رفتار مي كنيد . يادتان نرود كه به خود بگوييد من خيلي آرام هستم و امتحان را به بهترين شكل پشت سر خواهم گذاشت

-  ارز یا بی واقع بینانه و بدون اغراق از امتحان :اگر دانش آموزان امتحان را امری عادی تلقی کنند واز قوانین و سوالات ترسانده نشوند کمتر د چار اضطراب می شوند .

-اجتناب از توجه بیش از حد به اضطراب امتحان :هر اندازه که دانش آموزان اضطراب امتحان را بیشتر در معرض توجه قرار دهند دلهره و نگرانی آنها بیشتر خواهد شد به جای توجه بیش از حد به اضطراب امتحان به تجارب مو فقیت آمیز قبلی خود توجه کنند .

 -ایجا د شایستگی و اعتماد به نفس برای غلبه بر امتحان .

- برطرف کردن محرکهای نا مطلوب مانند احسا س گناه /نا امنی /ترس از نمره گرفتن پا یین و همچنین برچسبهای منفی .